Hoe staat het er voor met het onderwijs in Nederland? Op 5 oktober bracht het CBS cijfers naar buiten over de onderwijsparticipatie onder jongeren in Nederland. Door de Mammoetwet uit 1968-1969 zijn we in 50 jaar flink gestegen in het aantal jongeren dat onderwijs volgt. Voor de duidelijkheid: in 1900 volgde nog slechts 2% van de bevolking tussen 12 en 18 jaar een opleiding als de MMS, HBS of het Gymnasium. In 1968 was dit percentage gestegen naar 64% en afgelopen jaar was dit percentage, met speciaal onderwijs meegerekend, 98,6%. In een ruime eeuw zijn er dus enorme stappen gezet op het gebied van onderwijs! Een belangrijk onderdeel hiervan was de Mammoetwet, welke zich tot doel stelde om meer leerlingen zowel een basis- als een beroepsopleiding te laten volgen.

Deze geweldige groei in onderwijsparticipatie houdt echter vrij acuut op na het 18^e levensjaar. Zo berichtte het CBS in maart van dit jaar nog dat slechts een derde van de MBO geschoolde en tweederde van de HBO en WO geschoolde werknemers opleidingen volgt.
Maar dat het volgen van opleidingen wel degelijk van wezenlijk belang is, valt onder ander te lezen in het artikel van adviesbureau's Wyman en Mercer waarin zij  de noodklok luiden over de gevolgen van robotisering en de urgentie van om- en bijscholing. Om dit soort doemscenario’s te voorkomen zet minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid sterk in op Leven Lang Ontwikkelen. Met bijvoorbeeld een individuele leerrekening worden werknemers gestimuleerd om zich continu te ontwikkelen.

Met dit plan hoopt Koolmees werknemers terug in de schoolbanken te krijgen. Hierbij lijkt verondersteld te worden dat het faciliteren van onderwijsmogelijkheden en aanmoediging zal leiden tot hogere deelname. Maar zal dit plan ooit zo succesvol kunnen worden als de Mammoetwet?

De Mammoetwet hing natuurlijk samen met de leerplicht. Wellicht een beetje een open deur, maar het zal juridisch niet gemakkelijk zijn om continu ontwikkelen op eenzelfde manier verplicht te stellen voor volwassenen: hiervoor zijn de vrijheden van de Nederlandse burger te goed vastgelegd. Een mogelijke oplossing is wellicht een bonus malus systeem: belonen als mensen met hun ontwikkeling aan de slag gaan (door bijvoorbeeld een belastingvoordeel in de vorm van een hoger netto loon) en korten op bijvoorbeeld hun WW uitkering als ze hierop een beroep doen en zich niet hebben ontwikkeld.

Verder blijft de manier waarop het onderwijssysteem is ingericht bestaan. Er is veel aandacht voor kinderen die goed kunnen leren en minder voor “de rest”. Het punt is echter, dat niet zozeer het leren, maar eerder boeken het probleem zijn. Dus hoe zorgen we ervoor dat er meer mensen actief aan de slag gaan met hun eigen ontwikkeling? Daarvoor moeten we afstappen van ons idee van leren. Leren moet gezien worden als ontwikkeling, in brede vorm. Een mens moet niet te horen krijgen dat het wel of niet kan leren, omdat er geen aanleg is voor het bestuderen van boeken. Waar je ook naar kunt kijken is waar de talenten liggen en hoe deze ontwikkeld kunnen worden. Ieder mens is namelijk in staat tot ontwikkeling!

Mensen hebben denk ik meer behoefte aan begeleiding over hoe zij hun volle potentieel kunnen bereiken: hoe zij met hun talenten een loopbaan kunnen vormgeven. Of hoe zij zichzelf het beste kunnen ontwikkelen voor een goede start op de arbeidsmarkt. En hoe zij zich continu kunnen ontwikkelen, mét en zonder boeken, om vorm te geven aan een plezierige loopbaan die continu aansluit bij hun persoonlijke situatie. Dan ben je bezig met persoonsgericht ontwikkelen en belonen. Want pas dan zal volgens mij de ambitie van een Leven Lang Ontwikkelen werkelijkheid kunnen worden, zoals de Mammoetwet dat in 1968 deed.

 

Bron: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2018/40/50-jaar-mammoetwet-bijna-iedereen-gaat-nu-naar-school